قیام دوم بهمن ارومیه حماسه ای شکوهمند و تاریخی
به قلم: امیر جلال زاده ایران عزیز طی بهمن ماه ۱۳۵۷ حماسه ای ملی و بی سابقه که تا آن زمان تاریخ کشور مثل و مانندش را به خود ندیده بود، تجربه کرد و به چشم دید، یعنی حماسه پیروزی انقلاب اسلامی که مسیر تاریخ این سرزمین را از وابستگی به سمت استقلال و از […]
به قلم: امیر جلال زاده
ایران عزیز طی بهمن ماه ۱۳۵۷ حماسه ای ملی و بی سابقه که تا آن زمان تاریخ کشور مثل و مانندش را به خود ندیده بود، تجربه کرد و به چشم دید، یعنی حماسه پیروزی انقلاب اسلامی که مسیر تاریخ این سرزمین را از وابستگی به سمت استقلال و از پادشاهی موروثی به سوی آزادی، جمهوریت و انتخاب ملی و دخالت ملت در تعیین سرنوشت خود سوق داد و سپس، نظام مقدس مردمی جمهوری اسلامی با رای اکثریت بیش از ۹۰ درصد مردم ایران استقرار یافت …
اما روز دوم بهمن ۱۳۵۷ در شهر ارومیه، یکی از شهرهای تاریخی و فرهنگی ایران در شمال غرب کشور، حماسه ای متفاوت و شگفت انگیز در راستای تحقق پیروزی انقلاب اتفاق افتاد که صفحه ای درخشان و افتخارآمیز بر تاریخ انقلاب اسلامی قبل از پیروزی ۲۲ بهمن افزود و کاملا متفاوت و متمایز از همه اتفاقات انقلابی در دیگر شهرهای ایران بود! … آری، آن حماسه متفاوت انقلابی و تاریخی عبارت بود از قیام مسلحانه انقلابیون مسلمان ارومیه به فرماندهی روحانی انقلابی و مجاهد بزرگ زنده یاد حاج شیخ غلامرضا حسنی، در مقابل عوامل مسلح و سرکوبگر رژیم ضد مردمی پهلوی.
ارومیه تا آن روز، چنین حماسه ای ملی و انقلابی به خود ندیده بود، این شهر غریب و نجیب مرزی تا آن روز چهره ای اندوهناک و دلی داغدار از جریانات هولناک و تاسف آور صد ساله داشت و غمنامه ای خونین از آنچه در یک قرن گذشته از بیگانه و آشنا، دیده بود در دل خونین و حافظه تاریخی خویش مرور میکرد! … اما ارومیه مظلوم در روز دوم بهمن ۱۳۵۷ در برابر هزاران مامور مسلح رژیم شاه که با توپ و تانک برای سرکوب تظاهرات مردمی آمده بودند، با تدبیر و تصمیم تاریخی و ابتکاری، شجاعانه قد برافراشت و با عوامل مسلح و ضد مردمی شاه، مسلحانه مقابله به مثل کرد و نیروهای سرکوبگر ساواکی و شهربانی و ارتشی را مجبور به عقب نشینی مفتضحانه ساخت که تا آن روز چنین نیرو و توان مردمی و ملی، برای رژیم پهلوی و عوامل آن در منطقه قابل تصور هم نبود!
بله، آن روز در ارومیه حماسه ای بشکوه و ماندگار توسط خود مردم و فرزندان قهرمان و روحانی و مجاهد ارومیه آفریده شد. حماسه تاریخی و ملی دوم بهمن ارومیه را گر چه مسئولان و آفرینندگان آن، بنا به عللی نتوانستند ثبت ملی در تقویم رسمی کشور و بنیاد تدوین تاریخ انقلاب اسلامی کنند و جای تاسف باقی است! لیکن باید به عنوان یکی از “ایام الله انقلاب اسلامی” ثبت ملی شود، زیرا این حماسه ملی ارومیه دارای ارزشهای تاریخی و ملی فراوانی است که در اینجا به سه مورد اشاره میکنم:
اول – حماسه قیام مسلحانه مردم ارومیه در دوم بهمن ۵۷، باعث شد عوامل سرکوبگر رژیم پهلوی تا روز آخر عمر ننگین این رژیم، دیگر به فکر سرکوب مسلحانه تظاهرات و راهپیمایی مردمی در ارومیه نیفتند.
دوم – قیام مسلحانه مردم ارومیه در دوم بهمن ۵۷ چشم طمع غارتگران بیابانگرد در منطقه را کور کرد، زیرا همان غارتگران مسلح و تروریست تا آن روز در طول صد سال گذشته همواره، با بی رحمی و توحش هر از گاهی به ارومیه حمله ور شده، به قتل و غارت دست زده بودند و این دفعه هم منتظر بودند که با پشتیبانی و تجهیز و اشاره رژیم شاه، دستبردی دیگر به ارومیه بزنند و قتل و غارت کنند و نگذارند مردم ارومیه علیه شاه راهپیمایی و اعتراض کنند.
سوم – اینکه قیام مسلحانه مردم ارومیه به فرماندهی روحانی مجاهد و مبارز اسلامی مرحوم حجت الاسلام حسنی، الگو و سرمشقی برای همه انقلابیون شد تا در دیگر شهرهای ایران هم دسته ها و کمیته های مسلح زیر نظر رهبران و فعالان انقلابی مرتبط با امام خمینی (ره) و شورای انقلاب تشکیل شود و در مقابل تحرکات نیروهای مسلح رژیم شاه که سعی می کردند انقلاب را ابتر و مردم معترض را خفه کنند و شاه را برگردانند؛ بایستد و چنین هم شد.
از این منظر، حماسه دوم بهمن۵۷ ارومیه به اندازه عظمت ۲۲ بهمن و پیروزی انقلاب اسلامی ارزش تاریخی و سیاسی دارد، اگر قیام دوم بهمن ارومیه نبود شاید پیروزی انقلاب در ۲۲ بهمن رخ نمیداد و پیشامدهای دیگر و تاسف بار غیر قابل پیش بینی اتفاق می افتاد که پیروزی انقلاب را مدتهای مدیدی به تاخیر می انداخت. اگر قیام شهرهای قم و تبریز در سال ۵۶ در آغاز انقلاب اسلامی، و شهرهای یزد و کرمان و اصفهان و حادثه ۱۷ شهریور تهران در سال ۵۷ و دیگر شهرهای ایران در پیشرفت انقلاب اسلامی نقش تاریخی داشتند، نقش ارومیه هم در پیشرفت انقلاب و هم قیام دوم بهمن ارومیه در پیروزی انقلاب اسلامی بسیار موثر و اساسی بود.
اما صد حیف که مسئولان غافل و بی خیال و مورخان بی توجه و اهمیت ندادن فعالان انقلابی این شهر بنا به عللی که جای شرحش مجالی بیستر می طلبد، نتوانستند عظمت و شکوه منحصر به فرد حماسه دوم بهمن ۵۷ ارومیه را به طور شایسته به ملت و تاریخ بشناسانند!
البته دوم بهمن زمانی دوباره بر سر زبان ها افتاد که استاندار وقت ، دکتر وحید جلال زاده از دو شخصیت مهم مذهبی و دینی کشوری برای بزرگداشت این روز بزرگ و آشتی دادن دو قطب بزرگ انقلاب در ارومیه( مجاهد نستوه آیت الله غلام رضا حسنی و آیت الله قریشی) دعوت به عمل آورد. این دو شخصیت بزرگ عبارت بودند از مرجع عالیقدر جهان تشیع حضرت آیه الله العظمی نوری همدانی و آیت الله سید احمد خاتمی عضو هیئت رییسه مجلس خبرگان رهبری.
آیت الله سید احمد خاتمی در مراسم سخنرانی بزرگداشت یاد و خاطره دوم بهمن در آن روز گفت: حضرت امام(ره) اعتقادی به قیام مسلحانه نداشتند و آن را برادر کشی می‌دانستند اما چون قیام مسلحانه و مقاومت مسلحانه مردم شجاع ارومیه در دفاع از مسجد و خانه خدا بود امام خمینی(ره) از آن حمایت کردند. حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی نیز در باب آشتی دو قطب علمی و مبارزاتی انقلاب در ارومیه فرمودند: جایز نیست که بیش از این مجاهدین سیف و قلم ایران اسلامی و شهر همیشه قهرمان پرور ارومیه از هم دور باشند. آری اینگونه شد که دوم بهمن دوباره بر بر سر زبانها افتاد و از آن به بعد همه ساله در سالگرد آن روز مراسمی برگزار میگردد.
پس گرامی باد یاد و خاطره آن روز بیاد ماندنی سرشار از حماسه و قهرمانی. درود بر آفرینندگان آن و درود بر کسانی که نگذاشتند یاد و خاطره این روز بزرگ از یادها محو گردد.
امیر جلال زاده – دوم بهمن ۱۳۹۹
